انواع پنجره در معماری ساختمان
این مقاله توسط طرح و اجرای جام پارسه نگارش شده است. در صورت داشتن پرسش پس از مطالعه مقاله با تیم تخصصی ما تماس حاصل فرمایید. کارشناسان به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
پنجره به عنوان یکی از مهم ترین اجزای معماری در ساختمان در زیبایی و عملکرد فضا نقش چشمگیری دارد. بنابراین انتخاب پنجره متناسب با نمای طراحی شده می‌تواند چالش برانگیز باشد. در این مقاله طرح و اجرای جام پارسه قصد دارد با معرفی انواع پنجره در معماری، سبک‌ها و ملاحظات مرتبط با طراحی و نصب آن‌ها را بیان نماید.
انواع پنجره بر اساس مکانیزم باز شدن
پنجره ثابت
این نوع پنجره‌ها باز و بسته نمی‌شوند و برای ورود نور طبیعی به داخل فضا طراحی می‌شوند. از این نوع پنجره‌ها در مکان‌هایی که تهویه اولویت ندارد با هدف ارتباط بصری با فضای باز استاده می‌شود.
پنجره لولایی
این نوع پنجره‌ها از یک طرف لولا دارند و مانند درب به سمت بیرون باز می‌شوند. با جریان آزادانه هوا در فضا قابلیت تهویه بالایی دارند و در انواع سبک‌های معماری می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. این نوع پنجره‌ها انتخاب محبوبی برای اکثریت نماهای مسکونی و تجاری هستند.
پنجره سایبانی
این نوع پنجره‌ها با لولا شدن به سمت بالا به سمت بیرون باز می‌شوند و ظاهری شبیه سایه‌بان دارند. از این نوع پنجره‌ها در مناطقی که نیاز به تهویه هوا دارند استفاده می‌شود. در زمان بارش باران خفیف نیز این نوع پنجره‌ها اجازه نفوذ آب باران به داخل ساختمان را نمی‌دهند. این نوع پنجره‌ها به دو صورت افقی (عریض‌تر از ارتفاع با دهانه‌ای کشیده با حداکثر نور طبیعی و جریان هوا) و عمودی (با ارتفاع بلندتر و حداکثر کارآمدی تهویه) طراحی می‌شوند.
پنجره‌های دو حالته
این نوع پنجره‌ها به دو روش مجزا کارکرد دارند و مزایای زیادی را ارائه می‌دهند. در محور عمودی به سمت داخل باز می‌شوند و با حفظ حریم خصوصی تهویه کنترل شده‌ای را ارائه می‌دهند. در محور افقی نیز به سمت داخل باز می‌شوند. این نوع پنجره از کاربردی‌ترین انواع پنجره در معماری است.
انواع پنجره بر اساس متریال و ساختار
پنجره‌های چوبی
این نوع پنجره‌ها به عنوان معروف‌ترین پنجره در معماری حس گرما، زیبایی و صمیمیت به فضا می‌بخشد. در انواع طرح‌ها و سبک‌ها (ساده و مینیمال یا تزئینات ماهرانه کلاسیک) می‌توان از این نوع پنجره استفاده نمود. مالکینی که به دنبال کارایی و در عین حال جذابیت بصری هستند از این نوع پنجره در ساخت ساختمان خود استفاده می‌نمایند.
پنجره‌های PVC
این نوع پنجره‌ها به دوام و طول عمر بالا شهرت دارند و در مصرف انرژی بسیار کارآمد هستند. جنس این نوع پنجره به کاهش انتقال حرارت و مصرف انرژی و افزایش آسایش حرارتی ساختمان کمک می‌نماید. این نوع پنجره‌ها با مقاومت در برابر پوسیدگی، تاب برداشتن و تغییر رنگ گزینه مناسبی برای هر پروژه معماری می‌باشند.
پنجره‌های آلومینیومی
این نوع پنجره به دلیل ویژگی‌های استثنایی خود به عنوان یک انتخاب محبوب در معماری مدرن به شمار می‌رود. آلومینیوم به عنوان یک ماده سبک با حمل و نصب آسان، از دوام قابل‌توجهی برخوردار است. همچنین، در برابر خوردگی، تاب برداشتن و فرسایش در اثر هوا مقاوم بوده و طول عمر بالایی دارد. پنجره‌های آلومینیومی با تنوع بالای خود، امکان ایجاد طرح‌های منحصر به فرد را در معماری فراهم می‌کنند.
پنجره‌های فلزی
این پنجره‌ها از فولاد یا آهن ساخته شده و می‌توانند در شرایط آب‌وهوایی سخت مقاومت کنند و عملکرد طولانی‌مدتی داشته باشند. پنجره‌های فلزی جذابیت صنعتی به طراحی می‌بخشند و قابلیت تطابق با سبک‌های مختلف معماری در انواع محیط‌های مسکونی یا تجاری را دارند.
پنجره‌های بلوک شیشه‌ای
این نوع پنجره‌ها از بلوک‌های شیشه‌ای ضخیم و نیمه شفاف تشکیل شده که با اتصال به یکدیگر یک پنل را تشکیل می‌دهند. شفاف بودن این بلوک‌های شیشه‌ای اجازه عبور نوری ملایم را می‌دهد. بافت بلوک‌ها حریم خصوصی را با پنهان کردن دید مستقیم از بیرون تضمین می‌کند. این پنجره‌ها در مناطقی که نور طبیعی همراه با داشتن ظاهری متمایز مدنظر است به کار می‌روند.
انواع پنجره بر اساس روش نصب
پنجره‌های استاندارد
این نوع پنجره‌ها در بسیاری از پروژه‌های معماری به دلیل داشتن چارچوبی رایج و اندازه‌های متناسب با سبک‌های مختلف معماری انتخاب محبوب و قابل‌اعتمادی هستند. این پنجره‌ها به‌طور یکپارچه در ساختار ادغام شده و نور طبیعی، تهویه و ارتباط بصری با فضای بیرونی را فراهم می‌کنند.
پنجره زیر سقفی
این نوع پنجره‌ها در بالای دیوار، معمولاً بالاتر از سطح چشم در زیر سقف قرار می‌گیرند و با حفظ حریم خصوصی اجازه ورود نور طبیعی به فضا را می‌دهند. این پنجره‌ها در ساختمان‌هایی با سقف‌های بلند بدون اینکه فضای دیوار برای پنجره‌های پایین‌تر کاهش یابد، مؤثر هستند. این پنجره‌ها از زیباترین انواع پنجره در معماری بوده و فضایی روشن و راحت به ارمغان می‌آورند.
پنجره خلیجی
این پنجره با ایجاد یک طاقچه جذاب از دیوار اصلی به بیرون امتداد می‌یابد. به طور معمول از یک پنجره ثابت مرکزی تشکیل می‌شود که توسط یک یا چند پنجره قابل باز کردن در هر طرف احاطه می‌شود. این پنجره‌ها به دلیل بیرون زدن از دیواره ساختمان فضای داخلی بیشتری را ایجاد می‌کنند و باعث می‌شوند فضا بازتر و جادار تر به نظر برسد. پنجره خلیجی منظره‌ای پانوراما از محیط اطراف ارائه می‌دهد و نور طبیعی فراوانی را به داخل هدایت می‌کند.
پنجره بدون قاب
این پنجره‌ها از محبوب‌ترین در معماری معاصر هستند. این پنجره‌ها دارای پنل‌های شیشه‌ای بزرگ بدون قاب پنجره هستند و ارتباطی یکپارچه بین فضای داخلی و خارجی ایجاد می‌کنند. عدم وجود قاب، زیبایی چشم‌انداز اطراف را به نمایش می‌گذارد و دریافت نور طبیعی را به حداکثر می‌رساند. پنجره‌های بدون قاب حس باز بودن و شفافیت ایجاد می‌کنند و از نظر بصری در طراحی معماری مدرن و مینیمالیستی بسیار چشمگیر هستند.
انواع پنجره بر اساس عملکرد
پنجره بالا و پایین رو
این نوع پنجره‌ها از کلاسیک‌ترین انواع پنجره در معماری بوده که از دو لته عمودی تشکیل می‌شوند که هر دو به‌طور مستقل باز و بسته می‌شوند. این ویژگی به این نوع پنجره امکان کنترل جریان هوا از هر دو قسمت برای کنترل جریان هوا را می‌بخشد. این پنجره‌ها در هر دو سبک معماری سنتی و مدرن مورد استفاده قرار می‌گیرند. تهویه قابل تنظیم، سهولت نگهداری و سازگاری با زیبایی‌های معماری مختلف، این نوع پنجره‌ها را به یک انتخاب محبوب برای پروژه‌های مسکونی و تجاری تبدیل می‌کند.
پنجره روکش‌دار
سطح این نوع پنجره‌ها برای افزایش بهره‌وری انرژی و بهبود عملکرد حرارتی با یک لایه تخصصی پوشانده شده است. این نوع پنجره‌ها برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی بهینه‌سازی شده‌اند و با کاهش دریافت گرما از بیرون یا اتلاف گرما از داخل، به تنظیم دمای داخلی ساختمان کمک می‌کنند. انواع مختلف این پنجره پوشش‌هایی مانند Low-E دارند تا محیط داخلی راحت‌تری را ایجاد کنند.
پنجره کرکره‌ای
این نوع پنجره دارای کرکره‌های زاویه‌داری است تا جریان هوا را در کنار نور مستقیم خورشید و بارش باران کنترل کند. در آب‌وهوای گرمسیری و مکان‌هایی که طراحی آن نیاز به تهویه طبیعی دارند قابلیت استفاده دارند. پنجره کرکره‌ای با محافظت از ساختمان در برابر نور شدید خورشید و بارندگی علاوه بر زیبایی با محدود کردن دید از بیرون، حریم خصوصی را نیز حفظ می‌کند.
پنجره کمانی (قوسی)
از زیباترین انواع پنجره در معماری است که با منحنی‌های زیبای خود به‌عنوان نقاط کانونی چشم‌نوازی عمل می‌کند. معمولاً در ورودی برای افزایش جذابیت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پنجره کشویی
این پنجره‌ها دارای یک یا چند لنگه متحرک هستند که برای باز یا بسته شدن به‌صورت افقی روی یکدیگر می‌لغزند. برای استفاده در فضاهای محدود و تنگ مناسب هستند. به عنوان پرکاربردترین پنجره در معماری گزینه‌ای عالی برای کسانی است که به دنبال زیبایی‌شناسی مدرن هستند.
انواع پنجره بر اساس ابعاد و شکل
پنجره سقفی یا نورگیر
به عنوان یکی از جذاب‌ترین انواع پنجره در معماری، نور طبیعی زیادی را در فضا فراهم می‌کنند. این پنجره‌ها روی سقف یا بالای دیوارها به صورت ثابت یا متحرک نصب می‌شوند و به‌عنوان منبع نور، تهویه و گردش هوا هستند. پنجره‌های سقفی علاوه بر نورگیری، مناظر زیبایی از آسمان ارائه می‌دهند و ظاهری لاکچری در پروژه‌های معماری ارائه می‌دهند.
پنجره تصویری
این پنجره‌ها بسیار بزرگ بوده و به‌عنوان بومی برای نمایش چشم‌انداز مناظر خیره‌کننده طبیعی طراحی می‌شوند. این پنجره‌ها ثابت بوده (باز یا بسته نمی‌شوند) و نور طبیعی کافی را به فضا وارد می‌کنند. این پنجره‌ها ارتباط بین فضاهای داخلی و خارجی را به زیبایی برقرار می‌کنند.
پنجره‌های گوشه‌ای (سه‌کنج)
این پنجره‌ها بر روی دو دیوار مجاور با زاویه 90 درجه نسبت به هم قرار می‌گیرند. این پنجره برای فراهم کردن چشم‌انداز به مناظر از زوایای مختلف است. قرارگیری استراتژیک پنجره‌های سه‌کنج در گوشه‌های اتاق اجازه می‌دهد تا نور فراوان روز به فضای داخلی سرازیر شده و فضایی روشن و جذاب ایجاد شود. این پنجره‌ها با ایجاد مناظر پانوراما زیبایی‌هایی استثنایی ارائه می‌دهند.
